Normaalgesproken regel je de meeste zaken voor je evenementenvergunning binnen de gemeente waar het evenement plaats vindt. Logisch, want een gemeente wil weten wat er afspeelt binnen haar grenzen. Dit is echter bij drones niet het geval. De gemeente heeft namelijk geen zeggenschap over het luchtruim. Echter heeft zij wel zeggenschap over haar grond. Bepaalde zaken kan ze dus wel regelen.
In dit artikel zet ik de regels voor evenementen en drones, in drie situaties, op een rijtje. Per situatie licht ik toe met welke regels je te maken hebt en welke instantie toezicht houdt, maar daar is eerst wat achtergrond informatie voor nodig betreffende de nieuwe drone regelgeving per januari 2021.
Nieuwe Europese wetgeving drones
De nieuwe drone regelgeving is opgesteld door de Europese Commissie en is te vinden onder de titel “Uitvoeringsverordening (EU) 2019/947 inzake de regels en procedures voor de exploitatie van onbemande luchtvaartuigen”. Hierin wordt toegelicht dat er 3 categorieën zijn waarin een drone-operatie kan vallen.
1.) Open categorie: vluchten met een laag risico
2.) Specifieke categorie: vluchten met een gemiddeld risico
3.) Gecertificeerde categorie: vluchten met een hoog risico
Deze categorieën hebben bepaalde eigenschappen en regels voor piloten.
Ad 1.) Open categorie
Eisen ten aanzien van de vluchtuitvoering in het geval van een vlucht in de open categorie
- de drone weegt (bij het opstijgen) maximaal 25 kg;
- je vliegt tot maximaal 120 meter hoogte;
- je vervoert geen gevaarlijke stoffen;
- je laat niets uit de drone vallen;
- je hebt altijd zicht op de drone. Dit heet de visual line of sight (VLOS).
- Je mag niet ‘s nachts vliegen;
- Je mag niet in de buurt van vliegvelden en andere no-flyzones vliegen;
- Je mag niet vliegen boven mensenmenigten, spoorwegen, en wegen >80 km/uur
Algemene regels piloten open categorie
· Registratie bij het RDW als exploitant (exploitanten nummer aan drone bevestigen);
· Vliegbewijs (eerst kennistest bij vliegschool, dan vliegbewijs bij Rijksdienst Wegverkeer (RDW)).
Ad 2.) Specifieke categorie
Eisen ten aanzien van de vluchtuitvoering in het geval van een vlucht in de specifieke categorie
Voor alle onderstaande bullets geldt dat de vlucht pas mag worden uitgevoerd na autorisatie vanuit het ILT en dat de juiste mitigerende maatregelen moeten worden getroffen.
Dus mits de juiste mitigerende maatregelen zijn getroffen:
- mag er boven mensen gevlogen worden;
- mogen vluchten in de buurt van luchtvaartterreinen plaatsvinden;
- mag er mag met drones boven 25 kilo gevlogen worden;
- mag binnen de bewoonde omgeving gevlogen worden;
- mag er hoger dan 120 meter gevlogen worden;
- mogen drones iets laten vallen, bijvoorbeeld het besproeien van gewassen;
- en mag er buiten het directe zicht gevlogen worden. Dit heet beyond visual line of sight (BVLOS).
Algemene regels piloten specifieke categorie
· Registratie bij het RDW als exploitant (exploitanten nummer aan drone bevestigen);
· Vliegbewijs;
· Vaardigheidsbewijs: je moet dan een aanvullende kennistest doen over o.a. weersomstandigheden en vliegprestaties. Daarnaast moet je een praktische zelfopleiding hebben gedaan (oefenen in subcategorie A3). Voor je een vaardigheidsbewijs krijgt moet je al een vliegbewijs hebben;
· Exploitant moet vooraf de operatie beschrijven en per toepassing moet een risicoanalyse worden opgesteld;
· Vluchtvergunning van Inspectie Leefomgeving en Transport nodig. De toezichthouder van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.
Ad 3.) Gecertificeerde categorie
Voor de gecertificeerde categorie zijn nog geen eigenschappen en regels bekend. Aan deze regelgeving wordt nog gewerkt.
Privacy regels
Wanneer er gegevens worden verzameld of wanneer er een camera op een drone is bevestigd krijg je te maken met regels met betrekking tot privacy (Wbp, AVG). De overheid mag geen inbreuk op privacy plegen (EVRM), tenzij dit bij de wet is vastgelegd. Zoals bijvoorbeeld het geval is in artikel 151c van de Gemeentewet. Op grond van dit artikel mogen gemeenten in het belang van de handhaving van de openbare orde gebruik maken van cameratoezicht op openbare plaatsen, zoals uitgaanscentra. Voorheen gold deze wet alleen voor vaste camera’s. Nu is ‘vast’ weggehaald en is deze wet ook geschikt voor camera’s op drones.
Wanneer je het hebt over de vraag of een drone inbreuk maakt op het recht op privacy gaat het erom of de privésfeer wordt geraakt. Wanneer het gaat over de publieke sfeer dan moet je je afvragen of er een ‘redelijke verwachting van privacy’ is. Het gebruik van een vaste camera kan anders uitpakken dan het gebruik van een camera op een drone. De vaste camera zie je namelijk staan. Als je vragen hebt kun je deze stellen aan bijvoorbeeld de cameraman en je kunt er dan ook wat van vinden. Dit is bij een drone niet mogelijk (Ministerie van Veiligheid en Justitie, Drones en privacy, 25 nov 2015).
Regels natura 2000 gebied
Wanneer je wilt vliegen boven een natura 2000 gebied zijn hier ook voorwaarden aan verbonden. Het kan zijn dat je een vergunning moet aanvragen of dat het helemaal niet is toegestaan.
De regels binnen de 3 situaties
Er zijn 3 situaties mogelijk waar evenementen en drones samenkomen:
1.) Er vindt een droneshow plaats als (onderdeel van het) evenement;
2.) Er vliegt een onbekende drone boven een evenemententerrein;
3.) Er vliegt een bekende drone in de nabijheid van een evenemententerrein.
Ad 1.) Droneshow als (onderdeel van het) evenement
Vooralsnog mogen droneshows alleen op basis van maatwerk ontheffingen vanuit de ILT worden verzorgd, op basis van oude nationale regelgeving (die afloopt op 31-12-2021). De shows vinden vanwege de veiligheid meestal plaats boven het water of boven een weiland. Denk er ook aan dat er specifieke regels voor nachtvliegen zijn. In de toekomst zullen droneshows waarschijnlijk vallen onder de specifieke categorie.
Ad 2.) Een onbekende drone boven het evenemententerrein
Het gaat hier hoogstwaarschijnlijk om de open categorie. Eigenlijk zijn hier 2 ‘sub situaties’ mogelijk. Of het gaat om kwaadwillende (terrorisme) piloten of om goedwillende (foto’s maken van het event) piloten. Hoe dan ook is deze piloot in overtreding. Je mag in de open categorie niet boven een mensenmenigte vliegen.
Wanneer je kijkt naar de regelgeving in dit geval dan kan de gemeente als de situatie dat vraagt, voor aanvang van een evenement, een tijdelijk luchtruimverbod aanvragen om drones te weren. Je zou ook als gemeente zijnde aanpassingen kunnen doen in de APV of op basis van artikel 175 van de Gemeentewet een noodverordening instellen op het in het bezit hebben van een drone.
De regelgeving voor piloten is dat je hoe dan ook bevoegd moet zijn om te vliegen (vliegbewijs en registratie RDW). Daarnaast heb je te maken met regels betreffende privacy wanneer er gegevens worden verzameld of er een camera aan de drone hangt. Je hebt ook te maken met het aspect veiligheid (politiewet, wet politiegegevens, strafrecht). Het toezicht en de handhaving in de open categorie wordt gedaan door Politie en Beveiliging.
Ad 3.) Een bekende drone in de nabijheid van het evenemententerrein
Het kan hierbij gaan om dronevluchten in de open of de specifieke categorie. Er zijn wederom 2 ‘sub situaties’ te benoemen. Het gaat om drones met veiligheidsdoeleinden gebruikt door de gemeente of hulpdiensten, of om drones die voor marketingdoeleinden gebruikt door de evenementenorganisatie.
De drone mag alleen aan de rand van het terrein vliegen. Meestal wordt hier gewerkt met drones met een geavanceerde zoomlens.
Voor wat betreft de regels moet je net als bij de andere 2 situaties bevoegd zijn om te vliegen (vliegbewijs en registratie RDW). Wanneer er gegevens worden verzameld en er een camera aan de drone hangt heb je maken met privacy wetgeving. Daarnaast heb je ook te maken met het aspect veiligheid (politiewet, wet politiegegevens). Het toezicht in de open categorie wordt gedaan door de Politie en Beveiliging. De ILT ziet toe op handhaving als het gaat om operaties in de specifieke categorie.
Voor meer info zie:
Rapport drones en privacy
